VOC – niewidzialne, ale szkodliwe substancje w domu

Dieta i aktywny tryb życia są ważne dla kondycji naszego organizmu. Nie można jednak zapominać o otoczeniu, w którym funkcjonujemy. Okazuje się bowiem, że w zamkniętych pomieszczeniach może czyhać więcej zagrożeń dla naszego samopoczucia niż na otwartej przestrzeni. Jeśli we własnym domu odczuwasz ból głowy, zmęczenie lub masz kłopoty ze snem, być może to jest wina VOC.

Coraz więcej mówi się o zanieczyszczeniach środowiska i ich wpływie na zdrowie człowieka. Okazuje się jednak, że niebezpieczeństwo może czaić się również w zamkniętych pomieszczeniach i co więcej, przyczyniać się do pogorszenia samopoczucia, a nawet prowadzić do utraty zdrowia. Ból głowy, alergia, nadmierne zmęczenie, kłopoty ze snem czy podrażnienie dróg oddechowych – te niepokojące objawy, mogą być skutkiem działania tzw. VOC.

Bezwonne, niewidzialne i bardzo szkodliwe

VOC to emitowane m.in. z materiałów budowlanych – bezwonne, niewidzialne i szkodliwe lotne substancje, które zanieczyszczają powietrze. W związku z tym, że informacje na temat pojawiają się coraz częściej, producenci materiałów budowlanych, zaczęli prowadzić badania, w kierunku wyeliminowania tej szkodliwości. Firma Baumit otworzyła, jeden z największych w Europie, park badawczy materiałów budowlanych – Baumit Viva Park – w którym niezależne instytucje, we współpracy z firmą Baumit, przeprowadzają kompleksowe testy naukowe, rozstrzygające o tym, jakie produkty budowlane są najlepsze dla naszego dobrego samopoczucia.

Dla wykonywania badań w austriackim Wopfing stworzono 10 eksperymentalnych domów o wymiarach 4×5 m, wzniesionych w różnych technologiach. W każdym zamontowano jedno okno i jedne drzwi. Co więcej, na wszystkie obiekty działają takie same warunki klimatyczne. Wspólna dla wszystkich jest również  wartość współczynnika przenikania ciepła. W domach symuluje się ich użytkową eksploatację – możliwe jest m.in. odpowiadające zwyczajom mieszkańców wietrzenie oraz generowanie wilgoci, jaka unosi się standardowo w powietrzu w wyniku pocenia się lub korzystania z natrysku. Trzydzieści trzy sondy pomiarowe, zainstalowane w każdym obiekcie, przez całą dobę rejestrują różne wielkości fizyczne. Stworzony w ten sposób system badań pozwala stwierdzić, które z zastosowanych rozwiązań materiałowych są najlepsze dla zdrowia i samopoczucia.

Beton i cegła bez VOC, gorzej jest z drewnem

Wyniki badań pokazały, że w budynkach z betonu i cegły z mineralną powłoką wewnętrzną, bezpośrednio po zakończeniu budowy, nie występują szkodliwe zanieczyszczenia powietrza. – Domy z betonu i cegły wykazały bardzo niskie wartości VOC, na poziomie <500 μm/m³ – zdradza analityk środowiska, Bernhard Damberger. – Podczas gdy domy o drewnianej konstrukcji szkieletowej wykazały ponad 1000 µm/m², a te z bali z drewna litego ponad 3000 µm/m³.

Ponadto, pomiar przeprowadzony latem – pięć miesięcy od ukończenia budowy –  pokazał, że stężenie VOC w powietrzu w pomieszczeniach wszystkich domów zmniejszyło się i zgodnie z oczekiwaniami nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia.

– Z przeprowadzonych badań jasno wynika, że do budynku wykonanego z masywnych elementów, można wprowadzić się bez zastrzeżeń natychmiast po ukończeniu budowy – mówi Bernhard Damberger. – W przypadku domów o drewnianej konstrukcji szkieletowej, zwłaszcza osoby wrażliwe, powinny z przeprowadzką wstrzymać się kilka miesięcy, ponieważ w powietrzu mogą utrzymywać się substancje charakterystyczne dla drewna, a szkodliwe dla zdrowia.

Za mało czasu na wyschnięcie

Źródła pochodzenia szkodliwych substancji mogą być różne. Oprócz farb i tynków, to również lakiery, kleje lub powłoki z tworzyw sztucznych. Z reguły lotne związki organiczne odparowują bardzo szybko. – Nowy dom z dobrą wentylacją jest praktycznie wolny od VOC najpóźniej po roku – dodaje Bernard Damberger. – Problem pojawia się jednak wtedy, gdy substancje – jak na przykład izolacje wilgotności – nie zdążą dobrze wyschnąć na placu budowy. Wówczas proces może trwać nawet przez lata.

Zagrożenie może pochodzić również od farb do impregnacji przeciwogniowej, np. na belkach stalowych. Zawierają one związki aromatyczne, które mają wpływ na nasze zdrowie. Jeśli taki produkt nie jest nakładany wielokrotnie, warstwami o zalecanej grubości, to również tutaj proces przejścia w postać gazu trwa latami.

Produkty ekologiczne lekarstwem na VOC

By móc spokojnie i zdrowo żyć we własnym domu, warto już przy projektowaniu domu, zwrócić uwagę na możliwość wyboru materiałów ekologicznych. Najlepiej wybierać mineralne, które w trakcie testów, nie wykazały w pomiarach VOC emisji szkodliwych substancji. Zatem projektanci, inwestorzy i wykonawcy, powinni zdecydować się na farby i tynki bezrozpuszczalnikowe oraz regulujące wilgotność powietrza.

Jeśli mamy wątpliwości, czy wybrane przez nas produkty zdadzą egzamin w konfrontacji z VOC, warto zasięgnąć porady ekspertów w zakresie zarządzania chemicznymi środkami budowlanymi. Są to osoby, które nie tylko mają wiedzę na temat produktów ekologicznych. Są również w stanie przeprowadzić kontrolę na placu budowy.