Drzewo bardzo wytrzymałe na mróz – świerk biały

Świerk biały pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie dorasta do 20-30 m wysokości. Do Europy został  sprowadzony  około XVIII wieku i zadomowił się na dobre. Na naszym rynku występuje wiele odmian o pokroju stożkowym i kulistym. Świerki uprawiane w naszym klimacie dorastają do 15-20 m wysokości i są zdecydowanie niej żywotne.

W początkowych latach uprawy odmiany o stożkowym pokroju dosyć dobrze utrzymują ten kształt, ale u starszych egzemplarzy pędy zaczynają się przewieszać i ginie regularny kształt stożka. Świerk biały jest prawie całkowicie mrozoodporny i znosi nasze zimy.

W zależności od odmiany młode przyrosty mogą być jasnokremowe, zielone lub szarozielone. Igły są krótkie do 2 cm długości, lekko kłujące, matowe, sztywne i pokryte woskowym nalotem, po roztarciu ładnie pachną żywicą. Pień i grubsze gałęzie pokrywa brązowa, łuszcząca się kora. Świerk biały należy do roślin jednopiennych, tzn. że na jednym drzewie występują kwiaty męskie i żeńskie. Na starszych egzemplarzach pojawiają się  nieduże, brązowo zielonkawe szyszki.

Świerk biały preferuje stanowisko słoneczne do pół cienistego, podłoże umiarkowanie wilgotne ale przepuszczalne, lekko kwaśne i żyzne. W zbyt wilgotnym podłożu dochodzi do chorób korzeni, co może doprowadzić do zamierania drzewa. Podczas sadzenia warto dodać do przygotowanego dołka ziemi do iglaków i kompostu. Po posadzeniu drzewa można obłożyć rabatę czarną agrowłókniną i obsypać korą, która zapobiega nadmiernemu parowaniu wody z podłoża i dodatkowo zakwasza je.

Przed posadzeniem trafnie wybierzmy miejsce, ponieważ świerki nie lubią przesadzania. Po tym zabiegu długo regenerują się. Jeżeli zdecydujemy się na przesadzanie, to najlepiej jesienią. Wykopmy drzewo z jak największą bryłą korzeniową, wtedy zdecydowanie lepiej ukorzeni się w nowym miejscu.

Sadzonki kupione w szkółce są zasilone odpowiednim nawozem, dlatego dokarmianie roślin rozpoczynamy w kolejnym roku. Najlepiej jest zastosować długo działający nawóz do iglaków, a jesienią nawóz przeciwko brązowieniu igieł. Podczas suszy młode drzewka koniecznie należy podlewać i stale kontrolować pod kątem wystąpienia przędziorków. Aby ograniczyć ich występowanie powinniśmy systematycznie zraszać drzewo.

Świerk biały najlepiej prezentuje się jako soliter, ale równie pięknie wyglądają żywopłoty. Odmiany karłowe przeznaczone są do nasadzeń na skalniakach, wrzosowiskach lub z innymi roślinami kwasolubnymi. Świerki te można sadzić w dużych donicach, ale wymagają wtedy większej opieki.

Odmiany:

• ’Conica’ o zwartym, stożkowym pokroju i zielonych igłach. Rośnie wolno, dorasta do 1m wysokości po 10 latach. 
• ’Laurin’ po10 latach dorasta do wysokości około 0,5 metra. Pokrojem przypomina 'Conicę’  Igły ma delikatne, zielone, drobne.
• ’Pendula’ to forma płacząca, która zachowuje prosty przewodnik. W ciągu 10 lat dorasta do 2 metrów wysokości. Igły są niebieskawe.
• ’Sanders Blue’ o zwartym, stożkowym pokroju i niebieskawych igłach. Rośnie wolno, dorasta do 0,7 m wysokości po 10 latach. Podobną odmianą jest 'Alberta Blue’.
• ’Daisys’ White’ o zwartym, stożkowym pokroju. Pierwsze przyrosty są jasnokremowe, a drugie zielone. Starsze igły są zielone. Rośnie wolno, dorasta do 0,8 m wysokości po 10 latach. Wytrzymuje mróz do -20 stopni C. Podczas mroźnych wiatrów warto ją okrywać białą agrowłókniną. Latem, mocne słońce może „przypiec” młode pprzyrosty. Podobną odmianą jest 'Biesenthaler Fruhling’ (wolno rośnie i dorasta do 0,7m wysokości).
• ’Rainbow’s End’ rośnie wolno, po 10 latach dorasta do 1metra wysokości. Pierwsze wiosenne przyrosty są zielone, a letnie jasno kremowe. 
• ’Echiniformis’ tworzy formę prawie okrągłą, igły są zielono niebieskie. Rośnie wolno, po 10 latach dorasta do około 50 cm szerokości.
• ’Alberta Globe’ igły ma zielone, tworzy kulę ale rośnie bardzo wolno. Po 10 latach dorasta do szerokości około 0,4m. Podobnie odmiana 'Blue Wonder’, która ma igły w kolorze niebieskawym.
• ’Pixie’ tworzy nieregularne owalne kształty.
• ’Piccolo’ o stożkowatym pokroju, rośnie wolniej niż 'Conica’. W wieku 10 lat dorasta do około 0,8m wysokości i 30 cm szerokości. Młode pędy są soczyście zielone, później jasnobrązowe, z dużymi, brązowymi pąkami. Igły są zielone, grubsze niż u odmiany 'Conica’. Młode przyrosty pojawiają się dwukrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego: wiosną i na przełomie czerwca i lipca.
• ’Aurea’ nie tworzy stożka, podobna jest do świerka pospolitego, ma jasne, krótkie igły. 
• Cecilia’ o kulistym lub lekko stożkowatym wzroście, w ciągu 10 lat dorasta do 0,5 metra wysokości. Ma igły o srebrno sinym kolorze.
• ’Burning Well’ o kulistym, zwartym pokroju i bardzo wolnym wzroście, po 10 latach kula osiąga średnicę około 20-25 centymetrów. Igły są cienkie, miękkie, zielono niebieskie.

Szkodniki i opryski

Świr biały jest narażony na atak przędziorków. Żerują one głównie od spodniej strony igieł i tworzą drobne pajęczynki. Na skutek ich żerowania na początku igły żółkną, potem brązowieją i w efekcie zamierają. Na świerku powstają nieregularne suche miejsca bez igieł.

Jesienią i wczesną wiosną trzeba dokładnie opryskać wszystkie świerki preparatem na bazie oleju parafinowego tj. np.: Promanal lub Treol, które hamują rozwój szkodników. Jeżeli nie zdążyliśmy wykonać tego zabiegu na wiosnę, a szkodniki pojawiły się, trzeba opryskać świerki  kilkukrotnie preparatem Magus.

Choroby

Brunatnienie igieł świerka objawia się w postaci żółtych plam na igłach, początkowo w najniższych partiach pędów, które szybko przemieszczają się ku górze, powiększają się i obejmują całą powierzchnię igieł. Plamy z czasem brązowieją, zasychają, a igły opadają.

Gdy choroba pojawi się, zwykle na przełomie maja i czerwca, stosujemy preparaty chemiczne, np. Topsin lub Dithane NeoTec. Całe rośliny dokładnie opryskujemy 2-3 krotnie w odstępach co 10-14 dni. Opadłe igły należy jak najdokładniej zebrać i najlepiej spalić.