Panie doktorze, boli mnie w klatce piersiowej – czy to jest zawał?
13 grudnia 2019 |
Dolegliwości bólowe w klatce piersiowej są częstą przyczyną, która powoduje zgłaszanie się pacjentów na szpitalny oddział ratunkowy czy na izbę przyjęć. Wachlarz objawów, które relacjonują pacjenci, jest bardzo szeroki: kłucie w klatce piersiowej, ucisk, uczucie pieczenia, drętwienie lewej ręki, kołatanie serca, duszność i inne subiektywnie opisywane objawy. Ten rodzaj bólu wywołuje tak duży niepokój, że pojawiają się osoby nigdy nieleczone, poniżej 20. roku życia, u których w rodzinie nigdy nie było osób chorujących na serce. Podczas rozmowy mówią, że boją się zawału. A zawał kojarzy się z chorobą, która przychodzi nagle, bez ostrzeżenia, odbierając życie, zdrowie, a przede wszystkim narusza poczucie kontroli.
Zaniepokojeni pacjenci od razu przychodzą na SOR lub na Izbę Przyjęć z pominięciem lekarza rodzinnego, ponieważ są przekonani, że ból w klatce piersiowej wskazuje na to, że ich życie jest w niebezpieczeństwie. Wszyscy wiemy, jakie są tego konsekwencje: coraz większy tłok w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych, przedłużający się czas oczekiwania na pomoc nawet do kilku godzin. Te niedogodności można by zmniejszyć, zgłaszając się wcześniej do gabinetu lekarza rodzinnego.
Niniejszy artykuł nie ma na celu nauczenia pacjenta, jak się diagnozować i wspomagać służbę zdrowia wyręczając lekarzy. Chciałbym jedynie wskazać, że dolegliwości umiejscowione w klatce piersiowej nie dotyczą tylko serca i mogą być objawem wielu chorób niezwiązanych z układem krążenia. Wiele z tych schorzeń można z powodzeniem zdiagnozować i leczyć w gabinecie lekarza rodzinnego.
Ból w klatce piersiowej budzi lęk, ponieważ kojarzy się z sercem, a ono tradycyjnie uznawane jest za organ życia. Dodatkowo jest jedynym z organów wewnętrznych, których pracę możemy sobie uświadamiać. Drugim takim organem są płuca – położone blisko serca. Ból w klatce piersiowej może pochodzić z bardzo wielu źródeł:
î narządów znajdujących się w klatce piersiowej: serca, aorty, tętnicy płucnej, tchawicy, oskrzeli, płuc otoczonych opłucną, przełyku czy przepony,
î tkanek tworzących szyję i ścianę klatki piersiowej: mięśni, kręgosłupa, połączeń chrzęstnokostnych, nerwów, gruczołów piersiowych i skóry,
î narządów jamy brzusznej: żołądka, dwunastnicy, trzustki, pęcherzyka żółciowego.
Do tak zwanych przyczyn niekardiologicznych dolegliwości bólowych w klatce piersiowej należą: ból opłucnowy (często błędnie nazywany bólem płuc), nerwobóle, refluks żołądkowo-przełykowy (nazywany zgagą), pęknięcie przełyku, kamica żółciowa, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, ból kostno-mięśniowy czy bóle nerwicowe lub w przebiegu depresji.
Ból opłucnowy powstaje w wyniku zapalenia opłucnej, podrażnienia opłucnej w zawale płuca lub odmy opłucnowej. Charakter bólu: ostry, kłujący, nasilający się przy głębokim oddychaniu, umiejscowiony zwykle po jednej stronie klatki piersiowej, dobrze zlokalizowany. Nasila się podczas kaszlu, głębokiego wdechu, ruchów tułowia.
Nerwoból pojawia się przy zapaleniu nerwu, np. w przebiegu półpaśca czy ucisku przez zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Ból jest ostry, nasila się przy dotyku wzdłuż przebiegu nerwu. Jest jednostronny przy półpaścu, dwustronny przy zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa. Czas trwania – zmienny.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest to zarzucanie treści żołądka do przełyku, co w konsekwencji prowadzi do stanu zapalnego błony śluzowej przełyku. Stan zapalny wywołuje piekący, gniotący ból, umiejscowiony za mostkiem, który może promieniować do pleców. Ten rodzaj bólu jest często mylony z bólem, który towarzyszy zawałowi. Na nasilenie tego bólu może wpływać obfity posiłek, pochylanie się, pozycja leżąca.
Pęknięcie przełyku jest to przerwanie ciągłości ściany przełyku. Towarzyszy mu bardzo silny piekący ból. Pojawia się nagle. Czynniki wywołujące to gwałtowne wymioty, wysiłek fizyczny.
Kamica żółciowa: ból pojawia się, gdy złóg (kamień) zamyka przewód pęcherzykowy. Dolegliwości mają charakter silnego, narastającego, a potem stałego bólu. Umiejscawia się w prawym podżebrzu lub nadbrzuszu, może promieniować do prawego barku.
Przyczyną dolegliwości w chorobie wrzodowej jest uszkodzenie błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Ból może być tępy, rzadziej ostry lub piekący. Umiejscowiony jest zwykle w nadbrzuszu lub dolnej części klatki piersiowej. Bywa podobny do bólu podczas zawału, zwłaszcza ściany dolnej serca. Może trwać kilka godzin. Może występować po zjedzeniu posiłku – w chorobie wrzodowej żołądka lub jako bóle głodowe w chorobie wrzodowej dwunastnicy.
Statystycznie najczęstszą przyczyną zgłaszania się pac-
jentów na SOR-y z powodu silnego bólu jest ból kostno-mięśniowy. Może on być wynikiem stanów zapalnych kości lub chrząstek, urazów. Ból ma charakter ostry lub gniotący, umiejscowiony punktowo często w przedniej ścianie klatki piersiowej. Czas trwania bólu – godziny lub dni. Czynniki wywołujące to ruchy klatki piersiowej, kaszel, bolesność przy dotyku (najczęściej pacjent jest w stanie dokładnie pokazać palcem miejsce, w którym odczuwa ból).
Ból nerwicowy (w przebiegu depresji) jest równie częsty jak ból kostno-mięśniowy. Charakter dolegliwości jest zmienny. Umiejscowiony może być w przedniej ścianie klatki piersiowej. Czas trwania może być różny. Często towarzyszą mu: duszność, kołatanie serca oraz niepokój. Czynnikami wywołującymi są treści życia psychicznego lub stresujące wydarzenia życiowe.
W przypadku osób młodych, które do tej pory nie leczyły się z powodów chorób serca, jest bardziej prawdopodobne, że ból w klatce piersiowej jest związany z przyczynami niekardiologicznymi.
Z kolei przyczynami kardiologicznymi bólu odczuwanego w klatce piersiowej są: stabilna choroba wieńcowa (dławica, angina pectoris), niestabilna choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, rozwarstwienie aorty.
Ból wieńcowy związany jest z niedokrwieniem mięśnia sercowego. Może mieć on charakter ucisku, rozpierania, pieczenia, dławienia, duszności, dyskomfortu w nadbrzuszu. Czynniki, które mogą go wywoływać, to wysiłek fizyczny, stres emocjonalny, wyjście na zimne powietrze lub zjedzenie obfitego posiłku. Ból wieńcowy umiejscawia się zwykle za mostkiem, ma postać bólu rozlanego, promieniujący do kończyn górnych (częściej do lewej), szyi, żuchwy, pleców, nadbrzusza. Czasem może przyjąć postać izolowanego bólu stawu łokciowego. Czas trwania bólu to zwykle poniżej 20 min w dławicy i powyżej 30 min w zawale. Przyjęcie pod język dawki nitrogliceryny i zaprzestanie wysiłku przynosi ulgę jedynie na krótki czas lub wcale nie przynosi ulgi. Chory może odczuwać osłabienie, duszności, nudności, pocić się, wymiotować oraz doświadczać lęku.
Zapalenie osierdzia to proces zapalny obejmujący dolną część osierdzia. Ból jest ostry, kłujący o zmiennym natężeniu. Umiejscowiony po stronie lewej poniżej mostka, za mostkiem (rzadko), może promieniować do szyi, barku, łopatki. Ból trwa długo, wiele godzin lub dni. Ból może wywoływać głęboki wdech, skręt tułowia, pozycja leżąca, kaszel.
Rozwarstwieniu aorty towarzyszy rozdzierający, przeszywający, niezwykle silny ból umiejscowiony za mostkiem, mogący promieniować do okolicy międzyłopatkowej lub lędźwiowej. Ból może utrzymywać się godzinami. Pojawia się nagle. Często towarzyszy mu wzrost ciśnienia tętniczego.
Okazuje się, że uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej może mieć wiele przyczyn. Dolegliwości związane z układem sercowo-naczyniowym to tylko niewielka ich część. Pamiętajmy: ważnym ogniwem w procesie diagnostyczno-leczniczym powinien być nasz lekarz rodzinny. Lekarz powinien zebrać wywiad, przeprowadzić badanie pacjenta, łącznie z wykonaniem zapisu EKG i pomiarem ciśnienia tętniczego. W wielu przypadkach wystarczy to do postawienia diagnozy i skierowania pac-
jenta do odpowiedniego specjalisty (gastrologa, neurologa, ortopedy, kardiologa). Jeśli wyda się zasadne, lekarz zleci dodatkowe badania lub skieruje pacjenta do szpitala. Lekarz rodzinny w wielu przypadkach może sam zaordynować leczenie, co pozwoli pacjentowi oszczędzić niepotrzebnego bólu i stresu, a także czasu spędzonego na oczekiwaniu na Izbie Przyjęć.
Skontaktuj się z nami i zapoznaj się z naszą ofertą
Informacja / rejestracja:
17 86 66 700 lub 17 86 69 900
Rudna Mała 600, 36-060 Głogów Młp.,
