Buraki czerwone na jesienne chłody

Buraki czerwone to nie tylko ćwikła czy podstawa popularnej zupy, ale też zdrowe chipsy i sok z buraków będący panaceum na wszystkie choroby. Warzywo to regularnie spożywane pod różnymi postaciami w okresie jesiennym podniesie naszą odporność na przeziębienia. Dzięki zawartości witamin C, A, B6, E, K, soli mineralnych i betaniny, buraki posiadają właściwości antyoksydacyjne, czyli wolniej się starzejemy i nie chorujemy na nowotwory. Sok z buraków również złagodzi objawy zgagi, obniży ciśnienie krwi i jest środkiem krwiotwórczym, co zapobiega anemii. Buraki mają wysoki indeks glikemiczny więc nie powinni go spożywać chorzy na cukrzycę, ale są niskokaloryczne – mają zaledwie 33 kcal w 100 g.

Burak ćwikłowy najlepiej rośnie w temperaturze 25-28 st. C. Nasiona siejemy wprost do gruntu, kiełkują one już przy 8 st. C. Burak ćwikłowy jest podatny na jarowizację, czyli przy obniżeniu się temperatury poniżej 10 st. C wybijają pędy kwiatostanowe, co doprowadza do zaniku korzenia, którego powinniśmy wykorzystać.

Burak najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, glebach żyznych, piaszczysto gliniastych i umiarkowanie wilgotnych. Dobrze znosi krótkotrwałe okresy suszy, ale nie lubi nadmiaru deszczu, gleby kwaśnej i wilgotnej, gliniastej.

W zależności od rodzaju uprawy i terminu zbioru buraki wysiewa się na zbiór pęczkowy w kwietniu, do bezpośredniego spożycia od końca kwietnia do połowy maja, na przechowywanie od końca maja do początku lipca. Jeżeli mamy pewność, że pogoda będzie stabilna buraczki można wysiewać już w pierwszej połowie kwietnia i okryć grządki folią perforowaną przez 3-4 tygodnie od wysiewu lub cienką białą włókniną przez 4 – 5 tygodni od wysiewu.

Do uprawy ekologicznej polecam odmiany: Egipski, Czerwona Kula i Okrągły Ciemnoczerwony. Te odmiany są uprawiane od dawna i zdążyły przyzwyczaić się do naszych warunków klimatycznych. Z nowszych odmian dobrze plonują: Chrobry i Nochowski, o podwyższonej zawartości betaniny, odmiany Opolski i Rywalo cylindrycznym kształcie korzeni, dobre do konserwowania w postaci plastrów. W uprawie na wczesny zbiór pęczkowy sprawdza się odmiana Egipski.

Materiałem siewnym buraków są kłębki zawierające 2- 4 nasion. Kłębki wysiewamy na głębokość 2 cm na glebach cięższych i 3 cm na glebach lżejszych. Przy płytkim siewiemałe rośliny mogą cierpieć na suszę, aprzy głębokim siewierośliny późno i nierówno kiełkują. Buraki dobrze rosną po cebuli, porze, ogórku, pomidorze, sałacie, grochu, bobie, bobiku i facelii.

Czasem buraki mogą chorować. Przy wilgotnej i ciepłej pogodzie buraki zostają zaatakowane przezmączniaka prawdziwego. Grzyb przerasta obie strony blaszki liściowej i pojawia się mączysty biały nalot na liściach. Warto zaprawiać nasiona, a potem opryskiwać rośliny preparatem Grevit 200SL,

Chwościk buraka pojawia się po wschodach roślin w postaci okrągłych, brunatnych plam otoczonych czerwoną obwódką. Przy dużym nasileniu może wystąpić całkowite zamieranie liści.

Szkodniki. Na liściach często żeruje mszyca burakowa, śmietka ćwiklanka, pchełka, drobnica burakowa, czy omarlica czarna.. A w korzeniachżerują i uszkadzają je:mątwik burakowy, rolnicei drutowce. W uprawach amatorskich przeważnie nie stosuje się specjalnej ochrony chemicznej, ponieważ wystarczy posadzić buraki na odchwaszczonej grządce w sąsiedztwie cebuli, pora, czosnku lub cząbru, które odstraszają szkodniki.

Jak zrobić sok z buraków? Są dwa sposoby: świeży do bezpośredniego spożycia i kiszony do picia lub do przygotowania zupy.

Na świeżo, do wyciśnięcia w sokowirówce potrzeba umytych warzyw i owoców:

• 600 g czerwonych buraków
• 200 g marchewki
• 400 g ogórka
• 300 g jabłek ze skórką
• 4 pomarańcze
• ½ cytryny
• kawałek świeżego imbiru lub szklanka jarmużu albo pokrzywy

To wersja jedna z wielu, każdy może sprawdzić, z jakimi owocami buraki komponują się najlepiej.

Do zrobienia kiszonego soku potrzeba:

• czerwonych buraków, około 1 kg
• główkę czosnku
• kilka liści laurowych
• kilkanaście ziarenek ziela angielskiego
• Przegotowaną gorącą wodę
• sól – pół łyżeczki na pół litra wody
• sucha skórka z chleba żytniego razowego – opcjonalnie

Buraki obieramy i ścieramy na tarce z dużymi oczkami, układamy warstwami w słoiku dodając na przemian obrane i pokrojone na plasterki ząbki czosnku, liście laurowe i ziele angielskie, a na wierzchu możemy położyć skórkę z chleba (bez niej też ukiśnie). Całość zalewamy wodą z solą, słoik zakręcamy i odstawiamy w ciepłe miejsce na 3-4 dni. Po tym czasie sok zlewamy do butelek i przechowujemy go w lodówce, popijając regularnie przynajmniej pół szklanki, a buraczki zużywany do surówek.

Chipsy z buraków:

Buraki myjemy, nie musimy ich obierać ze skórki, kroimy na cienkie plastry, układamy na blaszce, skrapiamy oliwą, posypujemy ulubionymi ziołami i pieczemy w piekarniku w  temperaturze 130˚C około 40 minut, pilnując, by się nie spaliły. Można chrupać je solo lub z sosem jogurtowo czosnkowym.

Buraczkowe pesto:

Umyte, obrane buraczki dzielimy na ćwiartki, układamy na blaszce ipieczemy w piekarniku w temperaturze 180˚C do miękkości. Po ostudzeniu miksujemy z oliwą, czosnkiem i uprażonymi ziarnami pinii lub słonecznika, pamiętamy o dodaniu soli i pieprzu.