Pierwiosnki – łatwe w uprawie dla ogrodników amatorów

Te byliny o skromnych rozmiarach już samą nazwą zapewniają nas o swej pierwszej pozycji w kwiatowym korowodzie nowego sezonu. Dziś, łatwo dostępne, czarują nas niezwykłymi białymi, żółtymi, pomarańczowymi, czerwonymi i niebieskimi kwiatami. 

Naturalne stanowiska pierwiosnków znajdziemy w górach Europy i Azji. W Polsce pierwiosnki rosną na Pogórzach i czystych łąkach. Trzeba pamiętać, że są objęte ścisłą ochroną gatunkową, dlatego nie powinniśmy wykopywać ich do swych ogródków.

Pierwiosnki jako rośliny na obwódki

Pierwiosnki dobrze sprawdzają się na kwietnych rabatach i skalniakach (bezłodygowy, gruziński, łyszczak, ząbkowany, zarzyczkowaty), w wiosennych kompozycjach, jako rośliny na obwódki (gruziński, bezłodygowy i wyniosły) oraz do nasadzeń w doniczkach. Przy oczkach wodnych dobrze będą rosły pierwiosnki: omączony, kwiecisty i japoński. Ale trzeba sadzić je pod wyższymi roślinami, które osłonią latem ich korzenie.

Feria barw

Kwiaty pierwiosnków cieszą oko barwami od białej lub żółtej przez różową do fioletu i czerwieni. Kwiaty mają płatki gładkie lub karbowane, z barwnymi obwódkami lub bez, a kwiaty mogą być zebrane w wiechy lub w kulki. Pędy kwiatowe mogą być krótkie 2-3 cm, mogą również dorastać do 1 m.

Wrażliwe  na nadmiar wody

Pierwiosnki lubią słońce, ale warto sadzić je pod drzewami. W okresie bezlistnym konary nie zasłonią kwiatów, a potem ochronią korzenie przed palącym, letnim słońcem. W miejscach słonecznych można uprawiać tylko pierwiosnki gruzińskie, bezłodygowe, lekarskie i kwieciste ale należy pamiętać o systematycznym podlewaniu i nawożeniu. Pamiętajmy, że pierwiosnek omączony i Viala, są wrażliwe na nadmiar wody w podłożu. Pierwiosnki w większości gatunków są mrozoodporne, ale w bezśnieżne zimy mogą przemarzać. Dlatego zawsze trzeba okryć je stroiszem, torfem lub białą włókniną. Okrycia na zimę wymagają wrażliwe na mróz odmiany ogrodowe pierwiosnka bezłodygowego oraz starsze egzemplarze pierwiosnków ząbkowanego i Viala.

Gleby

Rośliny wymagają gleb żyznych, próchnicznych, stosunkowo ciężkich i gliniastych, które dłużej otrzymują latem wilgoć. Na glebach lekkich i piaszczystych, nawet przy systematycznym podlewaniu, rośliny rosną gorzej.Pierwiosnki: omączony, japoński, kwiecisty i Beesa preferują gleby żyzne i torfowe. Pierwiosnki łyszczak i omszony dobrze rosną na glebie zawierającej wapń. Pierwiosnek zarzyczkowaty preferuje gleby lekkie, próchniczne i ubogie w wapń.

Rozmnażanie i wysiew pierwiosnków

Prymulki najłatwiej jest rozmnożyć przez podział kęp w maju i czerwcu lub przez wysiew nasion (pierwiosnek ząbkowany i jego odmiany). Pierwiosnki zarzyczkowaty i omączony wysiewamy zaraz po zbiorze nasion. Jeżeli decydujemy się na wysiew nasion pierwiosnków: wyniosłego, bezłodygowego i gruzińskiego (kiełkuje nawet po dwóch sezonach wegetacyjnych) to trzeba nasiona przechłodzić. Skrzynkę z wysianymi nasionami umieszczamy np. na balkonie, ale dopiero wtedy, gdy temperatura utrzymuje się powyżej 0 stopni C. Natomiast nasiona pierwiosnka łyszczaka powinniśmy przemrozić. Generalnie, nasiona primulek wysiewamy w maju do płaskich skrzynek wypełnionych przygotowanym podłożem: torf, ziemia ogrodowa i piasek. Nasiona delikatnie uklepujemy, całość zraszamy, skrzynki okrywamy perforowana folią i czekamy do trzech tygodni. Siewki można przepikować do większych doniczek lub od razu latem wysadzić na miejsce stałe, w rozstawie 25×25 cm.

Mszyce i przędziorki- jak zwalczać?

Podczas wilgotnej pogody na liściach i kwiatach może pojawić się szara pleśń. Jeżeli w porę nie zastosujemy środków chemicznych, to choroba szybko opanuje roślinę, którą trzeba będzie wyrzucić. Przy pierwszych objawach stosujemy Switch 62,5 WG lub Teldor 500 SC. Zdarza się, że na pierwiosnkach mogą pojawić się mszyce oraz przędziorki. Aby zwalczyć mszyce należy zastosować Afik lub Calypso 480 SC, a przędziorki zwalczymy stosując Omite 30 WP i Magus 200 SC.

Najczęściej sadzone gatunki

 Pierwiosnek gruziński dorasta do 5 cm wysokości; ma różnobarwne kwiaty: od białych, różowych, czerwonych, do purpurowych, a nawet niebieskawych, są również kwiaty ciemnofioletowe z żółtym oczkiem, kwitnie od marca do maja.

Pierwiosnek lekarski ma pomarszczone liście, od spodu pokryte białym nalotem; żółte kwiaty są zebrane w długie 10–25cm kwiatostany. Kwitnie od marca do maja.

Pierwiosnek bezłodygowy dorasta do 15-25 cm wysokości, ma kwiaty o barwie od białej, różowej, czerwonej, po niebieskie, fioletowo-niebieskie. Wyrastają one ze środka rozety liściowej w kwietniu.

Pierwiosnek omączony ma wydłużone liście z białym nalotem od spodu, łodyga kwiatostanowa dorasta do 25 cm, a kwiaty są: różowe, purpurowe, fioletowe z żółtą gardzielą i pojawiają się w kwietniu.

Pierwiosnek ząbkowany ma sztywne i wysokie do 30 cm pędy kwiatostanowe, które pojawiają się przed rozwojem liści w marcu. Kwiaty są: białe, purpurowe i ciemnofioletowe.

Pierwiosnek wyniosły ma liście pomarszczone, omszone po obu stronach, prawie 40 cm łodygę kwiatostanową, a kwiaty: białe, kremowe, żółte, różowe, pomarańczowe, czerwone, rdzawe, purpurowe; kwitnie w kwietniu.

Pierwiosnek Viala ma gęste, wydłużone kwiatostany do 40–60 cm wysokości, dwubarwne kłosy: kielichy ciemnoczerwone, kwiaty różowo-liliowe, kwitnie od czerwca do lipca.

Pierwiosnek kwiecisty jest najbardziej okazały, jego łodygi kwiatostanowe dorastają do 1 m wysokości; kwiaty są żółte, pojawiają się od czerwca do lipca.