Warto posiać szpinak na jesień

Znienawidzony przez dzieci szpinak pochodzi z Azji i jest uprawiany na całym świecie. Jest rośliną jednoroczną, wysiewaną w ogródku jako przed- lub poplon. Szpinak kiełkuje przy 3-4ºC, choć najlepiej rośnie w temperaturze 15-18ºC. Niektóre odmiany można wysiewać przed nastaniem zimy, ponieważ wytrzymują do -6ºC. Roślina wytwarza mocny, palowy system korzeniowy sięgający nawet do 2 metrów w głąb ziemi oraz dwa rodzaje liści: jajowate lub strzałkowate.

Szpinak jest zdrowy. Częścią jadalną szpinaku są liście zawierające dużą ilość wapnia i potasu, witaminy C i A, karotenu oraz witamin z grupy B: B1, B2, PP, białka i soli mineralnych. W szpinaku znajduje się również kwas szczawiowy, który spożywany w większych ilościach może zaszkodzić osobom ze schorzeniami nerek i wątroby. Aby zniwelować niepożądane działanie kwasu szczawiowego warto dodać odrobinę mleka do przyrządzanych potraw. Warto pamiętać o tym, że szpinak zachowa najwięcej wartości odżywczych, jeżeli będziemy dusić całe liście, a dopiero później je pokroimy i doprawimy, szczególnie solą. Szpinak lubi gałkę muszkatołową i czosnek.

Dzięki zawartości substancji odżywczych i błonnika szpinak często trafia na nasze stoły i to pod rożnymi postaciami: na surowo i formie duszonej, smażonej, w farszach, jako dodatek do potraw i jako danie główne. Ważne, że jest niskokaloryczny i szybki w obróbce.

Jak uprawiać? Szpinak preferuje gleby o odczynie obojętnym, piaszczysto-gliniaste, żyzne,  wilgotne, choć na mojej piaszczystej grządce plonuje naprawdę dobrze. Stanowisko do uprawy szpinaku powinno być słoneczne i zaciszne. Glebo powinna być spulchniona, odchwaszczona, zasilona najlepiej w kompost. Szpinak dobrze plonuje posiany rok po oborniku. Nie powinno wapnować się podłoża przed uprawą szpinaku.

Szpinak jest rośliną dnia krótkiego i wysiany latem szybko wybija w pędy kwiatostanowe, przez co liście tracą na wartości. Dlatego najlepiej jest wysiewać go do gruntu  III/IV wtedy zbieramy plony pod koniec maja, lub na początku sierpnia na zbiór w październiku, albo wysiewamy X/XI odmiany odporne na mróz przeznaczone na zbiór wiosną następnego roku. Na każdy termin zbioru należy wybrać odpowiednią odmianę szpinaku. Szpinak siejemy się w rzędach w odległości co 20 cm, na głębokość około 2 cm i dosyć gęsto co 5-10cm. Dzięki temu rośliny będą rosnąć prosto do góry, nie będą pokładać się, brudzić i nie będą rosnąć chwasty. A jeżeli uznamy, że szpinak jednak rośnie za gęsto, wówczas przerzedzamy go i przyrządzamy.

Grządkę można przykryć białą agrowłókniną lub perforowaną folią, co przyspieszy wschody roślin o tydzień i spowoduje wzrost plonu o około 20%. Szpinakową grządkę należy systematycznie odchwaszczać, podlewać i spulchniać. Przy dobrej pogodzie plony zbierzemy po 6–8 tygodniach od zasiewu. Rozetki liściowe lub same liście zbieramy przed kwitnieniem, kiedy zawierają najwięcej składników odżywczych, rano lub wieczorem, myjemy, szybko osuszamy i spożytkujemy. Szpinak można mrozić i suszyć.

Szpinaku nigdy nie siejemy po sałacie, burakach: korzeniowym i liściowym oraz po szpinaku. Za to śmiało możemy wysiać go po grochu oraz wczesnych odmianach roślin kapustnych i marchwi. Przed siewem należy uwzględnić również sąsiadów, bowiem szpinak nie lubi buraków, ale sąsiedztwo fasoli tycznej, kapusty, rzodkiewki, rumianku, truskawek lub rabarbaru oraz ziół tj.: tymianek, cząber, lawenda lub mięta(odstraszą szkodniki) korzystnie wpływa na jego wzrost i zdrowotność. Po szpinaku sadzimy pomidory, ogórki, kapusty późne lub selery (korzeniowy i liściowy).

Do odmian szpinaku uprawianych przez cały sezon należą: „Uniwersal”, „Olbrzym zimowy”, „Matador”, „Greta”. Do siewu jesiennego są przeznaczone: „Monnopa”, ”Norman”, „Markiza F1”, '”Asta F1”, „OrbitaF1”. Warto wysiać szpinak na zbiór jesienny, ponieważ wytwarza on więcej suchej masy i zawiera więcej mikroelementów, a mniej szczawianów.

Szpinak może chorować

Jeżeli na liściach pojawiają się żółte plamy, z lekkimi wybrzuszeniami na wierzchniej stronie, a na dolnej stronie liścia pojawi się szaro fioletowy nalot, następnie porażone liście czarnieją i gniją to znaczy, że mamy do czynienia z mączniakiem rzekomym. Choroba ta rozwija się podczas wilgotnej i chłodnej pogody, oraz przy gęstym siewie, który jest zalecany. Warto opryskać rośliny odwarem ze skrzypu lub czosnku, który przyhamuje rozwój choroby. Należy również dokładnie zbierać resztki po zbiorach roślin, na których rozwijają się i zimują patogeny.

Zgorzel siewek atakuje szyjki korzeniowe roślin, które czarnieją i zamierają. Podobnie jak przy mączniku chorobie sprzyja zimna i wilgotna pogoda oraz gęsty siew. Warto wysiewać zaprawione nasiona.

Szkodniki. Najczęściej pojawia się muchówka – śmietka ćwiklanka, której larwy – żółte gąsieniczki żerują wewnątrz liści (owady dorosłe przypominają muchy). Najmocniej porażone liście należy usunąć, a rośliny warto opryskać wyciągiem z rabarbaru lub wrotyczu. Można okrywać szpinakowe grządki białą agrowłókniną i dokładnie przekopywać obornik, który wabi te szkodniki.

Gdy pojawią się mszyce to możemy być pewni, że nasze plony będą mniejsze. Te szkodniki uszkadzają liście prze co roślina wolniej rośnie. Warto zastosować wyciągi z pokrzywy, cebuli lub wrotyczu, które powinny przyhamować ich inwazję. W ostateczności można zastosować Afik (bez okresu karencji).