Tomografia komputerowa serca i naczyń ,,ANGIO-KT

Klasyczna tomografia komputerowa umożliwia precyzyjne „zajrzenie” do wnętrza ciała dzięki komputerowej obróbce danych uzyskiwanych w czasie prześwietlania za pomocą promieniowania rentgenowskiego. Obrazy mają formę przekrojów w wybranych płaszczyznach lub rekonstrukcji trójwymiarowej. Obrazy mogą być statyczne lub w postaci filmu.

Tomografia komputerowa ma wiele odmian. W kardiologii używa się tomografów spiralnych (spiralny ruch głowic rentgenowskich – lepsza jakość obrazu), wielorzędowych (im więcej rzędów, tym mniej czasu potrzeba aby wykonać badanie). Kluczowa cecha sprzętu to rozdzielczość obrazu – im większa, tym dokładniejsza ocena małych struktur.

Wykonanie badania serca wymaga wstrzymania oddechu na 10-35 sekund oraz wolnej, miarowej czynności serca, ponieważ im szybciej bije serce i im więcej ruchów klatki piersiowej tym więcej zakłóceń obrazu. Obecnie testowane są aparaty posiadające kilkaset rzędów detektorów, umożliwiające wykonanie badania w czasie pojedynczego skurczu serca, co eliminuje większość zniekształceń obrazu. W Polsce dostępne są aparaty 128 rzędowe.

Dokładna ocena serca i naczyń (tętnice, żyły) wymaga zastosowania dożylnego kontrastu naczyniowego, który przepływa przez żyły, serce i tętnice (KT angio). Kontrast pochłania silnie promieniowanie rentgenowskie, dlatego jest dobrze widoczny. Tomografia komputerowa serca i naczyń składa się więc z badania przed i po podaniu kontrastu.

Tomografia komputerowa umożliwia ocenę budowy naczyń i serca, funkcji komór serca i zastawek. Tomografia komputerowa wykorzystywana jest do diagnostyki choroby wieńcowej – przesiewowo ocenia się stopień uwapnienia tętnic wieńcowych (calcium score, CS), który jeśli jest bardzo niski w zasadzie wyklucza obecność istotnych zwężeń. Zastosowanie kontrastowego badania naczyniowego umożliwia dokładniejszą ocenę tętnic, która jednak przy zastosowaniu aparatów 64-rzędowych nadal nie dorównuje inwazyjnej koronarografii.

Czasami tomografia komputerowa przeszacowuje zwężenia tętnic wieńcowych, a zdarza się również znaczne niedoszacowanie. Tomografia komputerowa ma jednak pewną przewagę nad koronarografią inwazyjną, a mianowicie można w niej także ocenić ścianę tętnicy i struktury otaczające.

Tomografia komputerowa służy także do diagnostyki niektórych wad wrodzonych serca i naczyń u dorosłych, nowotworów serca, chorób osierdzia. Tomografia komputerowa jest kluczowym badaniem w zatorowości płucnej, tętniakach aorty. Pozwala na ocenę wskazań do operacji, jak i ocenę warunków technicznych i dokładnego zaplanowania zabiegu. Do wykonania zabiegu ablacji migotania przedsionków bardzo ważna jest znajomość przestrzennej budowy lewego przedsionka serca i uchodzących do niego żył

Ponieważ kontrast może wywoływać nudności i wymioty, dlatego na badanie należy zgłosić się na czczo. Ważna jest współpraca ze strony chorego – w czasie badania należy pozostawać w bezruchu, należy także wstrzymać oddech zgodnie z instrukcją technika. Tomografia komputerowa serca wymaga czasami zwolnienia lub wyrównania jego pracy za pomocą leków. Bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie przed i po badaniu. Przed badaniem kontrastowym zwykle odstawia się na 2-3dni metforminę (lek stosowany w cukrzycy).

Tomografia komputerowa tętnic wieńcowych może być badaniem przydatnym u pacjentów z umiarkowanym i małym prawdopodobieństwem rozpoznania choroby wieńcowej. Badanie to wykonywane jest również w przypadku, gdy inne nieinwazyjne metody (np.test wysiłkowy czy badanie izotopowe) nie pozwoliły na jednoznaczne wykluczenie choroby wieńcowej, lub wyniki tych badań były niejednoznaczne. Badanie to wykonuje się również u pacjentów po operacji wszycia pomostów aortalno-wieńcowych w celu oceny ich funkcjonowania. Może ono również służyć do diagnostyki pacjentów kwalifikowanych do leczenia operacyjnego (np.: wymiany zastawki wewnątrzsercowej), u których wymagana jest ocena tętnic wieńcowych.

Do pacjentów, u których nie powinno się wykonywać tego badania, należą chorzy ze świeżym zawałem serca oraz ostrym zespołem wieńcowym. U tych chorych badaniem zalecanym jest tradycyjna koronarografia.

Każdorazowo dokumentacja pacjenta jest weryfikowana przez lekarza dobrze znającego możliwości i ograniczenia tomografii. Wszelkie wątpliwości omawiane są z pacjentem.

Badanie tomografii komputerowej (CS) serca – Calcium Score ( „wskaźnik uwapnienia”) służy ocenie stopnia występowania uwapnionych zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych serca. Jest to podstawowe badanie tętnic wieńcowych.

Metoda pomiaru CS ma podobną czułość i swoistość jak inne metody wykorzystywane w diagnostyce choroby niedokrwiennej serca (takie jak test wysiłkowy czy stress-ECHO). Jednakże w odróżnieniu od innych metod, na jej wyniki nie mają wpływu takie ograniczenia, jak niezdolność do wykonania przez badanego wysiłku, stosowane przez niego leki, nieprawidłowości w EKG uniemożliwiające interpretację badania czy zaburzenia kurczliwości mięśnia sercowego. W 2006 r. po raz pierwszy Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne (American Heart Association, AHA) podało sposoby interpretacji wskaźnika uwapnienia tętnic wieńcowych.

Wynik ujemny (CS=0) świadczy o:

· wyjątkowo małym prawdopodobieństwie obecności blaszek miażdżycowych, w tym blaszek niestabilnych;
· wyjątkowo małym prawdopodobieństwie zwężenia światła naczynia wieńcowego;
· wyjątkowo małym prawdopodobieństwie zdarzenia wieńcowego (0,1% rocznie) w okresie najbliższych 5 lat;

Wynik dodatni (CS>0)

· potwierdza obecność blaszek miażdżycowych w naczyniach wieńcowych

· im większa wartość CS, tym większe nasilenie miażdżycy;

· wartość CS koreluje z łączną ilością blaszek miażdżycowych, ale nasilenie miażdżycy jest niedoszacowane;

· wysoka wartość CS (>100 w skali Agatstona) odpowiada wysokiemu ryzyku zdarzenia wieńcowego (2% rocznie w przeciągu najbliższych 5 lat);

· decyzje dotyczące dalszej diagnostyki (test wysiłkowy, koronarografia) nie mogą być podejmowane jedynie na podstawie wyniku CS, z uwagi na słabą korelację ze stopniem zwężenia naczynia wieńcowego u danego pacjenta, lecz powinny opierać się na ocenie dotychczasowego przebiegu choroby i innych konwencjonalnych kryteriach klinicznych.

Aktualny stan wiedzy pozwala na stwierdzenie, że metoda CS jest przydatna w wykrywaniu osób bez objawów klinicznych choroby wieńcowej, lecz o wysokim ryzyku przyszłych zdarzeń wieńcowych i wdrożeniu u tej grupy chorych odpowiednich działań profilaktycznych. Metoda charakteryzuje się dużą wartością predykcyjną wyniku ujemnego (bliska 100%), pozwalającą uznać CS za metodę umożliwiającą wykluczenie choroby wieńcowej.

Według polskich ekspertów, CS=0, u pacjentów bez objawów choroby niedokrwiennej serca wskazuje na małe ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. U osób z objawami sugerującymi chorobę wieńcową CS=0 pozwala z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć obecność istotnych zwężeń tętnic wieńcowych.

Wskazania do wykonania CS

I klasa wskazań

· osoby poniżej 65 roku życia z nietypowymi objawami klinicznymi, u których do tej pory nie rozpoznano choroby wieńcowej;

· osoby poniżej 65 roku życia z niejednoznacznym wynikiem testu wysiłkowego;

· badanie ze wskazań nagłych u mężczyzn poniżej 50 roku życia i kobiet poniżej 60 roku życia z bólami zamostkowymi i prawidłowym lub niediagnostycznym zapisem EKG.

II klasa wskazań

· badania przesiewowe osób z średnim ryzykiem wieńcowym

· badania wspomagające w kwalifikacji do rozpoczęcia lub modyfikacji leczenia zaburzeń lipidowych u osób bez rozpoznania choroby wieńcowej.

Szpital Specjalistyczny im. Św. Rodziny jako pierwsza placówka na Podkarpaciu rozpoczął wykonywanie tego typu badań i dalszym ciągu je kontynuuje.

Więcej informacji uzyskają Państwo w Szpitalu Specjalistyczny im. Św. Rodziny
Rudna Mała 600
36-060 Głogów Młp.
tel. 17 8 666 700, 503 193 800
www.klinika-rzeszow.pl