Presbyopia czyli Twój wzrok po czterdziestce

Jeżeli skończyłeś 40 lat, prawdopodobnie odczuwasz już zmiany w Twoim widzeniu. Najbardziej odczuwalna i zauważalna jest tzw. presbyopia, tj. fizjologiczne, występujące z upływem lat zmiany związane z utratą możliwości ostrego widzenia przedmiotów z bliskiej odległości.

Niektórzy presbyopię nazywają syndromem „krótkiej ręki”, ponieważ zaczyna w tym okresie „brakować ręki”, którą wyciągamy, aby zobaczyć wyraźnie np. litery w gazecie czy książce. Presbyopia rozpoczyna się około czterdziestki. Wtedy ludzie zaczynają zauważać rozmywanie obrazu w czasie czytania, szycia czy pracy przy komputerze. Nikt nie ucieknie przed tym problemem, nawet jeżeli nigdy nie miał żadnych problemów ze wzrokiem, ani nie chorował na oczy. Także ludzie z krótkowzrocznością odczują problem rozmycia bliskich obrazów, kiedy używają swoich dotychczasowych okularów czy soczewek kontaktowych, korygujących ich widzenie do dali.

Presbyopia jest szeroko rozpowszechniona i staje się coraz większym problemem z uwagi na starzejące się społeczeństwo, dłuższy średni czas życia i aktywności zawodowej.

Wzrastająca z roku na rok liczba ludzi odczuwających ten problem generuje potrzebę zaopatrzenia się w okulary, soczewki kontaktowe czy skorzystania ze zdobyczy chirurgii refrakcyjnej, które rozwiązują problem rozmytego widzenia bliskich przedmiotów.

PIERWSZE OBJAWY

Kiedy rozwija się presbyopia, ludzie zaczynają to odczuwać w ten sposób, że – aby widzieć wyraźnie – muszą trzymać książki, magazyny czy inne materiały czytelnicze wyciągając rękę na coraz dalszą odległość. Pierwszymi objawami rozpoczynających się problemów z wi-

dzeniem do bliska są bóle głowy w trakcie czytania czy pisania, bóle i nieokreślone dolegliwości oczu, bądź szybkie męczenie się przy pracy z bliska.

CZYM JEST SPOWODOWANA PRESBYOPIA

Czynnikiem wywołującym ten stan jest starzenie się organizmu, co odróżnia tę „wadę wzroku” od krótkowzroczności, astygmatyzmu czy dalekowzroczności, które to wady nie korelują z wiekiem, tylko z budową i kształtem gałki ocznej, a ich przyczyną są czynniki genetyczne i środowiskowe. Przyczyną powstawania presbyopii jest natomiast stopniowe zgrubienie i utrata elastyczności naturalnej soczewki wewnątrz oka.

KOREKCJA OKULAROWA I SOCZEWKOWA

Okulary do bliży, dwuogniskowe czy progresywne, są najczęstszym sposobem korekcji i rozwiązania tego problemu. Okulary dwuogniskowe ogniskują ostre widzenie w dwóch punktach: najczęściej górna część szkła okularów odpowiada za ostre widzenie do dali, natomiast dolna za możliwość czytania czy pisania.

Okulary progresywne są zbliżone w działaniu do dwuogniskowych, lecz oferują bardziej stopniowaną zmianę widzenia pomiędzy dalą i bliżą z możli-wością widzenia przedmiotów w odle-głości pośredniej, tzn. między punktami skrajnymi.

Okulary do czytania są rozwiązaniem najprostszym. Nie nosi się ich – jak okulary dwuogniskowe czy progresywne – przez cały dzień. Są one używane tylko i wyłącznie przy pracy z bliska.

Jeżeli pacjent nosi soczewki kontaktowe, to – aby rozwiązać problem z rozmytym widzeniem do bliży – może używać okularów do bliży, gdy ma soczewki na oczach. Można kupić gotowe okulary w aptece lub supermarkecie, bądź zakupić wersję o wyższej jakości na receptę przepisaną przez okulistę.

Innym rozwiązaniem są soczewki kontaktowe wieloogniskowe, pozwalające uniknąć potrzeby stosowania okularów do bliży, gdyż ich budowa umożliwia dobre widzenie zarówno do dali, jak i do bliży.

Kolejnym rozwiązaniem przy pomocy soczewek kontaktowych jest tzw. monowizja, w której jedno oko jest skorygowane do dobrego widzenia do dali, a drugie nosi soczewkę umożliwiającą dobre widzenie bliskich przedmiotów. W stosowaniu tej metody pomaga nasz mózg, który uczy się faworyzować poszczególne oczy do różnych zadań. Niektórzy

pacjenci bardzo sobie cenią tę metodę, podczas gdy inni narzekają na zredukowaną ostrość wzroku oraz zmniejszoną postrzegalność głębi ostrości czy widzenia przestrzennego.

Ponieważ naturalna soczewka ludzka kontunuuje zmiany w swojej morfologii (budowie), z czasem również presbyopia postępuje i wzrasta potrzeba używania coraz to mocniejszych okularów. Można oczekiwać, że okulista będzie co pewien czas przepisywał coraz mocniejsze szkła, aby sprostać potrzebom wyraźnego widzenia do pracy z bliska.

KOREKTA OPERACYJNA

Istnieje również możliwość leczenia presbyopii przy pomocy zabiegów operacyjnych. Jedną z możliwości jest keratoplastyka konduktywna, która polega na wywołaniu przy pomocy energii fal radiowych zmiany krzywizny, która dodaje dodatkową moc w oku pozwalającą na poprawę widzenia do bliży. Taki typ korekcji efektywnie leczy presbyopię, lecz jest to korekcja czasowa, ustępująca i zmniejszająca się wraz z upływem czasu.

PresbyLASIK jest nową metodą korekcji presbyopii przy użyciu lasera eximerowego, pozwalającą na wytworzenie wielu ognisk na przedniej powierzchni rogówki i pozwalającą na dobre widzenie na różne odległości.

Można również przy pomocy metody LASIK i lasera eximerowego uzyskiwać rozwiązanie wspomniane poprzednio jako monowizja, w której jedno oko jest korygowane do widzenia dalekiego, a drugie – do widzenia bliskiego.

Ostatnimi czasy coraz częstszą metodą korygowania presbyopii jest jej połączenie z usuwaniem zaćmy. W trakcie operacji usunięcia zmętniałej soczewki w jej miejsce implantuje się sztuczną soczewkę korygującą presbyopię. Pozwala to po operacji na uzyskanie możliwości dobrego i wyraźnego widzenia na wszystkie odległości.

Inne chirurgiczne metody korekcji presbyopii są na etapie ciągłego badania i opracowywania doświadczalnego. Jedną z nich jest zastąpienie stwardniałego wnętrza soczewki naturalnej elastycznym żelem, przywracającym możliwość akomodacji soczewki jak wcześniej w młodym wieku.