Chrzan wielkanocny – wersja tradycyjna i dla wygodnych

Chrzan wielkanocny – potrawa niby nieskomplikowana, a ile domów, tyle jej wersji. Przekonałam się o tym parę lat temu, wędrując po Podkarpaciu w ramach kulinarnego projektu, który miał udokumentować tradycyjne przepisy polskiej kuchni. Nie wszystkie doświadczone gospodynie tarły korzeń chrzanu z ogrodu, niektóre przygotowywały chrzan wielkanocny z półproduktu w słoiku. Oto zatem dwa różne przepisy – oba kończą się smacznym efektem. Wybierajcie i do dzieła!  

Żurek, chrzan i jajka podane na różne sposoby to obowiązkowe dania na wielkanocnym stole. W dawnych czasach ugotowane jajka zalewało się śmietaną ubitą ze świeżo utartym chrzanem i zajadało ze smakiem.  Tartym chrzanem zaprawiano również świąteczny żurek.

Proponowane receptury pochodzą od kobiet z kół gospodyń wiejskich na Podkarpaciu. Pierwszy z przepisów, jakie tu znajdziecie jest jednak bardziej skomplikowany. Trzeba nie tylko zetrzeć korzeń chrzanu, ale i ubijać na ogniu jajka wymieszane z odpowiednimi składnikami. Drugi – prostszy – powstał w oparciu o chrzan ze słoika, ale kto chce może spróbować zastąpić go tartym korzeniem. W obu przypadkach można wpływać na ostrość chrzanu wielkanocnego, dodać mniej lub więcej korzenia, tak, by odpowiadał on naszym gustom.

Na wielkanocnym spotkaniu kół gospodyń wiejskich w Albigowej pod Łańcutem, pewien pan przekonywał mnie, że najlepszy jest żur tak mocno zaprawiony chrzanem, że aż łzy lecą. I dodał: „Nigdy nie kończę na jednym talerzu.”

Zdolność chrzanu do wyciskania łez sprawiła, że stał się on jednym z wielkanocnych symboli – przypomina gorycz męki Chrystusa i ocet, którym pojono Go przed śmiercią. W tradycji chłopskiej miało też znaczenie to, że chrzan oznaczał siłę i krzepę. Aby je sobie zapewnić, w Wielkanoc każdy musiał trochę ostrego korzenia zjeść.

A oto obiecane przepisy

Chrzan wielkanocny wg przepisu Koła Gospodyń Wiejskich z Dylągówki

Składniki:

0,5 l kwaśnej śmietany,

5 jajek,

2 łyżki cukru,

1 łyżeczka soli,

5 łyżek octu,

2 szklanki startego chrzanu,

pieprz do smaku.

Wykonanie:

Śmietanę, jajka, cukier, sól i ocet dajemy do garnka. Garnek stawiamy na palniku kuchenki i ubijamy składniki trzepaczką lub mikserem, stale podgrzewając na wolnym ogniu. Gdy masa się zagotuje, dodajemy chrzan i jeszcze chwilę gotujemy. Doprawiamy pieprzem. Gorący chrzan nakładamy do słoików i zakręcamy.

Chrzan wielkanocny według przepisu Koła Gospodyń Wiejskich z Wydrza

Składniki:

10 jaj

1 jabłko

majonez do smaku

mały słoik tartego chrzanu

sól, pieprz do smaku

Wykonanie:

Jaj gotujemy. Studzimy i ścieramy na tarce o drobnych oczkach. Następnie ścieramy jabłko. Do jajek i jabłka dodajemy trochę majonezu i mały słoiczek chrzanu (ilość chrzanu zależy od ostrości, jaką chcemy otrzymać). Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Gotowe.