Enzymy trawienne – dlaczego są tak ważne w procesie trawienia

Enzymy trawienne są niezbędne w regulowaniu przebiegu procesów życiowych. Trzy główne składniki pokarmowe: węglowodany, białka i tłuszcze mogą być przyswojone tylko po tym, jak zostaną, przy ich pomocy enzymów rozłożone na prostsze składniki. Bez enzymów trawiennych organizm nie mógłby przyswajać wielu składników odżywczych i byłby źle odżywiony.

Enzymy wydzielane są przez ścianę przewodu pokarmowego i narządy trawienne takie jak: ślinianki, żołądek, wątrobę czy trzustkę. Można pozyskać je również z surowego jedzenia. Trzeba pamiętać, że im bardziej przetworzona dieta, tym mniej znajduje się w niej enzymów.

Aby węglowodany, białka i tłuszcze zostały przyswojone, muszą zostać rozłożone, przy pomocy enzymów, na prostsze składniki. Amylaza, proteaza, lipaza, celulaza i laktaza, rozkładają odpowiednio skrobię, białka, tłuszcze, błonnik i laktozę.

Kiedy wzrasta zapotrzebowanie na enzymy trawienne

Zapotrzebowanie na enzymy trawienne wzrasta wraz z upływem lat, gdyż produkcja enzymów maleje z wiekiem; w wyniku stresu wynikający z nagłych zmian w sposobie spożywania pokarmów. Organizm bardziej ich potrzebuje, gdy jest narażony na zanieczyszczenia środowiskowe, zmiany pogody czy częste podróże.

Główne enzymy trawienne:

Amylaza (skrobia)

Amylaza wytwarzana jest głównie przez trzustkę, a także przez ślinianki, wątrobę czy mięśnie. Wraz z sokiem trzustkowym, trafia do światła przewodu pokarmowego, gdzie bierze udział w rozłożeniu wielocukrów (skrobi, glikogenu, amylopektyn) do cukrów prostych. W wyniku tego powstają różne produkty hydrolizy jak: maltoza, glukoza, fruktoza czy dekstryny.

Proteaza (białka)

Proteazy to grupa enzymów, która poprzez rozcinanie wiązań peptydowych, między aminokwasami, rozkłada białka. Dochodzi wówczas do rozpadu na wolne aminokwasy i dwupeptydy. Proteazy biorą udział nie tylko w trawieniu, ale i degradacji szkodliwych białek w komórce. Dlatego ich nieprawidłowe działanie prowadzić może do chorób cywilizacyjnych jak nowotwory, cukrzyca, nadciśnienie czy infekcje wirusowe i bakteryjne.

Lipaza (tłuszcze)

Lipaza wyprodukowana przez trzustkę jest nieaktywna, czyli nie gotowa do trawienia. Dopiero po trafieniu do dwunastnicy, pod wpływem kwasów żółciowych, fosfolipidów i kolipazy (białko), przekształca się w formę aktywną. Następnie rozkłada triglicerydy pokarmowe do glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Celulaza (błonnik)

W przewodzie pokarmowym człowieka, jak i wielu innych ssaków, brak jest celulaz, które rozkładają celulozę. Dlatego nie mamy możliwości trawienia błonnika. Mikroorganizmy, które wytwarzają ten enzym, obecne są w żołądkach przeżuwaczy i innych zwierząt trawożernych. Dlatego wykorzystują one błonnik, jako znaczące źródło energii. Jednak, aby uwolnić zamknięte w błonniku warzyw i owoców, składniki odżywcze, możemy przyjmować celulazę w suplementach.

Laktaza (laktoza)

Laktaza bierze udział w rozkładzie laktozy, czyli cukru występującego w mleku, na glukozę i galaktozę. Kiedy w organizmie brakuje tego enzymu, mogą pojawić się problemy z trawieniem produktów zawierających laktozę, jak również ich całkowita nietolerancja.

Osoby, które chcą wspomóc trawienie, stosować mogą specjalne suplementy diety, probiotyki wspomagające trawienne. Zawierają one enzymy pochodzenia roślinnego, tj. amylazę, proteazę, lipazę, laktazę i celulazę, które są odporne na działanie soków żołądkowych.