Nowalijki – czym właściwie są?

Wraz z nadejściem wiosny pojawiają się nowalijki. Apetycznie wyglądające pomidory, rzodkiewka, sałaty, ogórki, szczypior i koperek, które swoimi kolorami i zapachem zachęcają do ich zjedzenia. Warto jednak wiedzieć czym właściwie są nowalijki? Jak wybierać nowalijki i czy są zdrowe?

Nowalijki to pierwsze młode warzywa, które zaczynają nas kusić swoim zapachem i kolorem już w okolicach marca. Wśród nich znajdziemy koperek, szczypiorek,  rzeżuchę, rzodkiewkę, pomidory, ogórki, sałatę oraz młodą marchew. Na ogół rosną w ciepłych, odpowiednio nasłonecznionych i wilgotnych szklarniach, ale ich okres wegetatywny jest przyspieszony i znacznie skrócony. Zdaniem ekspertów, to zasługa substancji chemicznych, którymi szpikowane są warzywa.

Dlatego mimo kuszącego wyglądu i smakowitego zapachu, powinniśmy zachować umiar  w ich spożywaniu.

Nowalijki wegetują w odpowiednio przygotowanych szklarniach

Nowalijki rosną w ciepłych, odpowiednio oświetlonych i wilgotnych szklarniach. Warunki tam panujące, przypominają pogodę czerwcową. Często jednak są niewystarczające, dlatego coraz częściej plantatorzy stosują dodatkowe wspomaganie, w postaci nawozów i stymulatorów wzrostu. Tego typu warzywa łatwo rozpoznać na sklepowych półkach, ponieważ dużo szybciej więdną, nie mają typowego, intensywnego zapachu, a ich kolor jest nienaturalnie nasycony lub wręcz bardzo wyblakły. Często mają również nienaturalnie duży kształt. Przykładem mogą być np. rzodkiewki wielkości dużej moreli.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze nowalijek?

Zanim nowalijki zapakujemy do koszyka, należy im się dobrze przyjrzeć i sprawdzić, skąd pochodzą. Najlepiej kupować młode warzywa bezpośrednio od rolnika lub z gospodarstw ekologicznych. Wtedy jest duże prawdopodobieństwo, że w przypadku tych nowalijek, chemia została ograniczona do minimum.

Ponadto nowalijki przed podaniem należy dokładnie umyć. By w trakcie transportu nie straciły swojej jędrnej formy, często dodatkowo spryskuje się je substancjami chemicznymi. Niektórzy zalecają, by młode warzywa obierać, bo to właśnie pod skórką gromadzi się najwięcej szkodliwych substancji.

Co ważne, w początkowym okresie wiosny, wybierajmy te warzywa, które rosną nad ziemią – ogórki, koperek, szczypiorek, botwinkę. Z tego względu, że najwięcej nawozów i środków ochrony roślin przyspieszających wzrost kumuluje się pod skórką warzyw korzeniowych np. korzeniu marchewki, buraka czy rzodkiewce.

Są zdrowe, ale spożywamy z umiarem

Botwinka – pobudza apetyt, a ponadto jest bardzo dobrym źródłem kwasu foliowego i żelaza, które są niezbędne w procesach krwiotwórczych. Odkwasza organizm, oczyszcza z toksyn, a dodatkowo zawiera związki, które mają właściwości afrodyzyjne. Często polecana jest kobietom i dzieciom z anemią oraz osobom, które w okresie zimy dużo chorowały.

Rzodkiewka – zawiera dużo białka, cukrów i soli mineralnych, ale niewiele witamin. Podobnie jak inne warzywa z rodziny krzyżowych, zawiera indole, aktywne antyutleniacze przeciwdziałające niszczącemu działaniu wolnych rodników (są antyrakowe). Ostry smak nadają jej olejki eteryczne.

Młoda marchewka – zawiera przede wszystkim beta karoten, który poprawia wzrok oraz nadaje skórze ładny, brzoskwiniowy kolor. Wzmacnia też skórę przed promieniami słonecznymi. Zawiera dużo wody, ale jednocześnie cukry proste, które nadają jej słodycz. Jedna marchewka to około 10 kcal.

Cebula dymka + szczypiorek – Cebula pobudza apetyt i dodaje potrawom pikantnego smaku oraz aromatu. Szczypiorek natomiast, słynie z właściwości bakteriobójczych i wzmagających przemianę materii, zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, żelazo, fosfor, chlor, karoten oraz witaminy: B1, B2, C i kwas nikotynowy.

Ogórek – w 98% składa się z wody, więc jest wyjątkowo niskokaloryczny, polecany przy wiosennych dietach odchudzających. Ogórek typu „wąż” nie dostarcza więcej niż 20 kcal. Dodatkowo ogórki to dobre źródło potasu, które obniża ciśnienie.

Sałata masłowa – zawiera dużo błonnika i mało kalorii, sprawdza się w dietach odchudzających. Posiada też dużo wapnia, przez co, polecana jest osobom, które nie mogą pić mleka i jeść produktów nabiałowych. Swój kolor zawdzięcza chlorofilowi, który ma działanie bakteriobójcze, przyśpiesza też gojenie ran, chroni przed zarazkami, a także pomaga pokonać infekcje.

Pomidor – to dobre źródło potasu. Obniża ciśnienie krwi, reguluje pracę serca. Zawiera również likopen, który działa przeciwnowotworowo. Dodatkowo zawiera dużo wody, a w związku z tym, jest mało kaloryczny. Jeden pomidor to około 15 kcal). Pomidory mają też działanie zasadotwórcze, tj. odkwaszają organizm.